Atopijski dermatitis je kronična upalna kožna bolest koja se najčešće pojavljuje u ranoj dječjoj dobi (pogotovo između 3. i 6. mjeseca starosti). Tijekom prve godine se ispolji 60% slučajeva, a do pete godine 85% slučajeva ove bolesti. Mnogo rjeđe, bolest se javlja kod mladih ljudi a ponekad se može nastaviti i u starijoj dobi. Često se javljaju egzacerbacijski periodi kada se bolest pogoršava iza kojih slijede remisijski periodi kada se stanje kože popravlja pa čak i potpuno čisti.
Simptomi
Najčešći simptomi atopijskog dermatitisa kod djece su:
- intenzivan svrbež zahvaćenih područja
- crvenilo
- osip (ljuskavi ili vlažni)
- suha koža
- kraste i mjehurići
Simptomi se javljaju na licu, koži glave, pelenskom području te rukama i nogama. Svrbež (pruritus) je vrlo intenzivan pa djeca češanjem mogu pogoršati upalu i izazvati infekciju kože.
Uzroci atopijskog dermatitisa
Točan uzrok atopijskog dermatitisa nije poznat ali se zna da postoje čimbenici koji mogu provocirati pogoršanje kliničke slike:
- nutritivni alergeni (uglavnom do 3. godine)
- najčešće su u pitanju agrumi, jaja, mlijeko, pšenica, kikiriki, soja, konzervansi
- inhalacijski alergeni (uglavnom poslije 3. godine)
- najčešće pelud, prašina, grinje, životinjska dlaka
- različiti iritansi
- vunena i sintetička odjeća
- deterđenti, omekšivači i sapuni
- pretjerano isušivanje kože (dugotrajno kupanje)
- emocionalan stres
Atopijski marš
Pacijenti s atopijskim dermatitisom često imaju i mnoge druge alergijske poremećaje. Bolest je često povezana s osobnom i obiteljskom anamnezom pacijenta o postojanju alergija tipa 1, alergijskog rinitisa i astme, također su često povišene i razine imunoglobulina E (IgE). Ovdje treba naglasiti pojavu atopijskog marša koji označava prijelaz iz jedne u drugu atopijsku bolest. Dojenčad koja ima atopijski dermatitis kasnije mnogo češće razvija alergije i bronhalnu astmu.
Povezanost s disbiozom crijevne flore
Novija klinička istraživanja mikrobioma su pokazala da postoji značajna poveznica između disbioze (poremećene) crijevne flore i pojave atopijskog dermatitisa i alergija. Bebe koje su rođene carskim rezom, bebe koje nisu dojene te one koje su morale primati antibiotike kasnije mnogo češće razvijaju disbiozu crijevne flore koja može dovesti i do atopijskog dermatitisa. Također, istraživanja su potvrdila da se atopijski dermatitis mnogo češće javlja kod djece čije majke imaju disbiozu crijevne flore.
Ove tvrdnje dovode u pitanje pretpostavku da je glavni uzrok atopijskog dermatitisa genetika. Naime, crijeva beba nakon rođenja nemaju svoju vlastitu mikrofloru, ona se na početku života prenosi s majke na dijete vaginalnim porodom i kasnije dojenjem. Ukoliko je dijete rođeno carskim rezom ili nije dojeno može se razviti disbioza i uzrokovati različite probleme.
Također, ako je majka imala poremećaj crijevne flore (za koji nije ni morala znati) ne može prenijeti zdravu bakterijsku floru na svoje dijete. Znači, nije genetika ta koja primarno uzrokuje atopijski dermatitis i alergije nego poremećena crijevna flora koja se nasljeđuje od majke.
Budući da ne postoji test za atopijski dermatitis dijagnoza se postavlja na temelju tipične slike promjena na koži i na temelju obiteljske anamneze o postojanju alergija u obitelji. Kortikosteroidne masti i kreme mogu olakšati simptome ali njihova primjena kroz dulje vrijeme može izazvati ozbiljne probleme, naročito kod dojenčadi, jer se kroz kožu apsorbira u krvotok.
Prirodno liječenje atopijskog dermatitisa
Kod djece koja boluju od atopijskog dermatitisa potrebno je najprije izbaciti iz korištenja sve gore navedene iritanse i najčešće nutritivne alergene (na određeno vrijeme).
Budući da uglavnom pogađa bebe i malu djecu u prirodnom liječenju atopijskog dermatitisa možemo koristiti samo blage prirodne sastojke koji će smiriti upalu na koži, vratiti joj vlagu i omogućiti zacjeljenje. U tu svrhu koristimo blaga eterična i bazna ulja te hidrolate od kojih spravljamo individualizirane kreme i uljne mješavine. Krema za atopijski dermatitis se preporučuje kada je koža djeteta izrazito suha i crvena jer joj vrlo brzo može vratiti prirodnu vlažnost i smanjiti svrbež.
Također se preporučuje uzimanje korijena čička koji čisti kožu a povoljno djeluje i na jetru. Korijen čička u prilagođenoj dozi mogu uzimati djeca tek od druge godine a bebe koje su dojene mogu dovoljne količine aktivnih tvari dobivati iz majčinog mlijeka kad majka uzima korijen čička u punoj dozi. Također se preporučuje uzimanje hladno prešanog ulja noćurka koje će povoljno djelovati na disbalans lipida kože.
Ako se atopijski dermatitis stalno vraća potrebno je djelovati i na crijevnu floru. U terapiju se (ovisno o dobi djeteta) mogu uključiti kvalitetni probiotici za djecu i određena probiotička hrana koja se uvodi postupno i u ograničenim količinama. Također je potrebno iz prehrane izbaciti šećer, procesiranu industrijsku hranu i proizvode od bijelog brašna, smanjiti ugljikohidrate u prehrani a povećati unos povrća i kvalitetnih masnoća. Ako je dijete dojeno onda majka može prehranom i probioticima djelovati na svoju crijevnu floru koja će nakon nekog vremena putem majčinog mlijeka prijeći i na dijete.
Atopijski dermatitis je recidivirajuća bolest koja kod beba i male djece može stvoriti neugodne probleme. Zbog jakog svrbeža djeca su sklona češanju zahvaćenih područja, to oštećuje kožu i otvara put kožnim infekcijama. Prirodna terapija s uljnim mješavinama i kremama koje su prilagođene bebama i maloj djeci može efikasno djelovati na neugodne simptome a korištenjem korijena čička se djeluje na drenažu kože „iznutra“. Ako se dermatitis neprestano vraća neophodno je da se probioticima i hranom pozitivno djeluje i na crijevnu floru djeteta.
